Một số xét nghiệm kiểm tra ung thư gan

Ung thư gan là 1 trong 8 bệnh ung thư phổ biến nhất trên toàn thế giới. Đây là loại ung thư mà các tế bào ác tính phát sinh từ các mô trong gan. Do đó việc tầm soát ung thư gan là điều nên được làm nhất là ở những đối tượng có nguy cơ cao như người nghiện bia rượu, tiền sử gia đình có người mắc bệnh… Bài viết sẽ trình bày cho các bạn một số xét nghiệm cận lâm sàng chuẩn đoán ung thư gan:

1. Xét nghiệm máu

Xét nghiệm máu đo nồng độ AFP trong huyết thanh (AFP là loại alphafeto protein có trong thời kỳ bào thai khi lớn lên do gan tiết ra). Chỉ số nồng độ AFP bình thường ở mức <10ng/ml; <200 ng/ml là tăng nhẹ, có nguy cơ cao sẽ bị ung thư tế bào gan; nồng độ <500ng/ml thường xuất hiện ở những người ung thư gan hoặc viêm gan mãn tính; nồng độ >500ng/ml là ung thư tế bào gan hoặc ung thư ở buồng trứng (nữ) hay tinh hoàn (nam).



Xét nghiệm máu. (Hình minh họa: Internet).

Chỉ số nồng độ AFP dương tính giả trong một số trường hợp bệnh lý mô gan: viêm gan siêu vi cấp, bệnh gan mãn, xơ gan,... Bên cạnh đó, một số trường hợp ung thư đã tiến triển nhưng lượng AFP bình thường và có những trường hợp AFP bất thường nhưng không phải ung thư. Vì vậy, bác sĩ sẽ dựa vào nhiều yếu tố, xét nghiệm, chẩn đoán để phát hiện ung thư gan chính xác và đưa ra phác đồ điều trị phù hợp.

Siêu âm bụng: Siêu âm bụng có thể phát hiện được khối u >1cm, có thể tầm soát và phát hiện ung thư gan, xơ gan và những biến chứng do di căn ung thư gan gây ra.

2. Siêu âm
Siêu âm có thể phân định được các thùy, phân thùy và hạ phân thùy của gan, dựa trên mối liên quan với động mạch chủ và tĩnh mạch dưới, tĩnh mạch cửa và tĩnh mạch trên gan và có thể phát hiện được nhiều loại thương tổn gan, điển hình như:

- Bệnh viêm gan cấp tính và mạn tính:
siêu âm gan có thể thấy được các tổn thương của gan, kích thước gan tăng nhưng hình nhu mô gan chưa thấy có biến đổi rõ rệt.

- Bệnh gan nhiễm mỡ:
Khi siêu âm sẽ thấy một phần hay toàn bộ nhu mô gan sáng, từ đó có thể đánh giá được tình trạng gan nhiễm mỡ của người bệnh. Người bị bệnh gan nên ăn gì?

- Bệnh xơ gan:
Chẩn đoán siêu âm dựa vào kích thước gan và nhu mô gan. Kích thước gan lúc đầu tăng lên, về sau ở giai đoạn muộn gan teo nhỏ lại. Ở giai đoạn muộn của xơ gan, siêu âm còn có thể thấy gan có hình nốt nhỏ và vừa đường kính dưới 1cm. Ngoài ra, siêu âm còn có thể phát hiện các hậu quả của xơ gan như cổ trướng, giãn tĩnh mạch, lách to.

- Bệnh ung thư gan:
Dấu hiệu siêu âm của ung thư gan thường thấy là gan to toàn bộ hoặc riêng một thùy hay phân thùy, mặt gan gồ ghề nếu u nằm ở lớp nông, góc dưới và góc bên của gan mở rộng và tù.
Trong hình siêu âm của u là một khối đặc bờ đều hoặc không đều, xung quanh thường có một bờ viền giảm âm, kích thước ở giai đoạn sớm dưới 3cm, ở giai đoạn muộn có thể trên 10cm. Trong trường hợp u bị hoại tử, sẽ thấy hình một khối đặc ở giữa rỗng, bờ hốc rỗng dày và không đều. Nếu ung thư gan phát triển trên gan lành, hình nhu mô gan xung quanh bình thường, còn nếu ung thư xuất hiện trên gan xơ sẽ có dấu hiệu siêu âm của xơ gan kèm theo.

- Bệnh áp xe gan:
là bệnh lý có nhiều mủ trong nhu mô gan do amip gây ra. Trong các bệnh nhiễm khuẩn ở gan mật thì đây là một trong những bệnh phổ biến nhất ở nước ta. Theo thống kê có rất nhiều nguyên nhân gây ra căn bệnh này như do vi khuẩn, nấm tuy nhiên amip vẫn là nguyên nhân chính (chiếm khoảng 80%) gây ra căn bệnh này

- Bệnh u máu trong gan:
U máu trong gan có 2 thể: thể mao mạch và thể hang. Phần lớn u máu trong gan không có triệu chứng, mà do tình cờ phát hiện ra trong các trường hợp như: kiểm tra sức khỏe, siêu âm gan hoặc chụp cắt lớp vi tính. U máu có thể một khối hoặc nhiều khối. Kích thước của u có khi nhỏ hơn 1cm, đôi khi có thể to hơn 4cm, thậm chí khổng lồ. Trong một số ít trường hợp, u máu có kích thước hoặc nằm ở vị trí gần bao gan gây chèn ép hoặc có huyết khối trong khối u gây ra các triệu chứng: đau bụng, buồn nôn hoặc gan to. Hiếm khi u máu trong gan tự nhiên bị vỡ mà thường vỡ khi bị ngã hoặc bị chấn thương vào vùng gan. Tuy nhiên, u máu to khi vỡ cũng có thể gây nguy hiểm đến tính mạng do chảy máu.
Ngoài ra siêu âm còn phát hiện sán lá gan, nang gan. Cách phòng chống bệnh gan.

3. Chụp cắt lớp điện toán (CT Scan) hoặc chụp cộng hưởng từ (MRI)


Chụp cắt lớp điện toán. (Hình minh họa: Internet)

Sẽ giúp thấy rõ những bất thường khi bị ung thư gan. Theo bác sĩ (BS) Phan Thanh Hải, Giám đốc Trung tâm Chẩn đoán Y khoa (Medic) TP HCM, đây là kỹ thuật hiện đại nhất giúp phát hiện Ung Thư Gan với kết quả cao nhất mà không cần thực hiện sinh thiết.

“Nói một cách dễ hiểu, chất cản từ khi được bơm vào tĩnh mạch sẽ đi tìm tế bào UTG để “khoanh” lại, kết hợp với MRI sẽ cho kết quả đây là tế bào UTG nguyên phát, di căn hay lành tính. Kỹ thuật này giúp giải quyết bế tắc của siêu âm: Phát hiện khối u nhưng không biết bản chất khối u này là gì” - BS Phan Thanh Hải giải thích.

4. Sinh thiết gan


Sinh thiết gan. (Hình minh họa: Internet).

Khi thực hiện các phương pháp xét nghiệm và nghi ngờ ung thư gan hoặc các bệnh lý về gan thì sinh thiết là xét nghiệm cho biết chính xác nhất về căn bệnh. Bác sĩ sẽ lấy mẫu tổn thương từ gan và nhìn dưới kính hiển vi để tìm ra nguyên nhân gây bệnh.

Nguồn: Tổng hợp.