Thuốc điều trị tại chỗ trong điều trị lang ben

Lang ben là gì? theo vietskin (pityriasis versicolor) là bệnh lý ngoài da do nâm do nấm Malasseia gây nên. Bình thường nấm Malasseia tồn tại cộng sinh trên da. Tuy nhiên khi có điều kiện thuận lợi, nấm phát triển quá mức, ngoài sự kiểm soát gây ra bệnh lang ben đặc trưng bởi các dát tổn thương thay đổi sắc tố kèm bong vảy da.

Một số ít trường hợp bệnh lang ben có thể tự thuyên giảm, nhưng đa số bệnh có thể kéo dài nếu không được điều trị. Điều trị lang ben chủ yếu là điều trị tại chỗ. Điều trị toàn thân trong trường hợp tổn thương lan rộng, tái phát hoặc thất bại với điều trị tại chỗ.

1. Thuốc điều trị tại chỗ trong điều trị lang ben

Các thuốc trị lang ben bao gồm:

* Ketoconazole: Ketoconazole thuộc nhóm kháng sinh imidazol, là loại thuốc kháng nấm phổ rộng đầu tiên được sử dụng trong điều trị nấm nông và toàn thân. Nhiều nghiên cứu đã chứng minh hiệu quả trong điều trị lang ben của ketoconazole dưới các dạng chế phẩm kem, dầu gội đầu, và bọt. Với dạng kem hoặc foam thường sử dụng một lần/ ngày trong 14 ngày. Kem Ketoconazole 2% đã được chứng minh là có hiệu quả như 1% clotrimazole và 1% terbinafine cream , trong khi dầu gội ketoconazole được chứng minh là có hiệu quả như 2,5% selenium sulphide và 1% dầu gội flutrimazole [1]

Đối với dầu gội ketaconazol 2%, theo thử nghiệm lâm sàng đối chứng trong nghiên cứu của Lange et al. (1998) giữa 2 nhóm sử dụng dầu gội ketoconazol 1 lần/ngày trong 3 ngày liên tiếp và sử dụng ketoconazole ngày đầu tiên, sau đó dầu gội giả dược trong 2 ngày tiếp theo Sau 31 ngày kể từ khi bắt đầu điều trị, không có sự khác biệt về tỷ lệ khỏi giữa hai nhóm (84% so với 78% ).

Trong nghiên cứu mới nhất, bệnh nhân sử dụng kết hợp kem ketoconazole 2% và gel adapalene 0,1% một lần mỗi ngày trong 14 ngày hoặc kem ketoconazol 2% hai lần mỗi ngày trong 14 ngày. Đánh giá kết quả điều trị sau 2 tuần và 4 tuần cho thấy liệu pháp phối hợp cho sự cải thiện lâm sàng tốt hơn đơn trị liệu

* Terbinafine: Terbinafine hoạt động bằng cách ức chế squalene epalidase, do đó ngăn chặn quá trình sinh tổng hợp sterol và làm thay đổi tính toàn vẹn của màng tế bào nấm.

+ Kem Terbinafine 1%, mỗi lần/ ngày trong 14 ngày đến 4 tuần cho đến khi chữa bệnh bằng cách sử dụng kem terbinafine 1% mỗi ngày là ngắn hơn đáng kể so với kem 2% mỗi ngày 1% bifonazole.

+ Dung dịch terbinafine 1% bôi hai lần mỗi ngày trong 7 ngày.

* Ciclopirox 1%, bôi 2 lần/ngày trong 2 tuần.

* Selenium sulfide tại chỗ dạng dầu gội ,dùng hàng ngày trong 1 tuần, xả sau 10 phút.

* Kẽm pyrithionide tại chỗ dạng dầu gội 1% ủ 5 phút/ngày liên tục trong hai tuần

* Một số thuốc bôi tại chỗ khác cũng được ghi nhận có hiệu quả: lưu huỳnh – salicylic, mỡ Whitfield, propylene glycol, benzoyl peroxide.



Hình 1: Thuốc bôi trị lang ben ( hình ảnh minh họa)

2. Thuốc kháng sinh toàn thân trong điều trị lang ben

Thuốc kháng sinh toàn thân trong điều trị lang ben Chỉ định trong trường hợp thất bại với điều trị tại chỗ, tổn thương lan rộng, bệnh hay tái phát (lưu ý: tổn thương thay đổi sắc tố sẽ tồn tại lâu sau khi đã điều trị khỏi bệnh, không có nghĩa là điều trị thất bại.).

* Itraconazole: cơ chế kháng nấm tương tự ketoconazole, thông qua sự ức chế tổng hợp ergosterol phụ thuộc cytochrome P450.

+ Itraconazole 200mg/ngày x5 ngày hoặc có thể thay thế phác đồ itraconazol 400mg/ ngày trong 3 ngày [2]

* Fluconazole: là một thuốc chống nấm triazol, ức chế tổng hợp ergosterol phụ thuộc cytochrome P450 tương tự như itraconazole và ketoconazol.

+ Fluconazole: 300mg/tuần trong 2 tuần hoặc 400mg trong 1 ngày.

+ Gần đây, hiệu quả của một liều duy nhất 400 mg fluconazole trong điều trị lang ben đã được nghiên cứu. Một liều duy nhất 400 mg fluconazole có tỷ lệ khỏi cao hơn đáng kể so với một liều duy nhất 400 mg ketoconazole đánh giá sau bốn tuần sđiều trị (82% so với 53%, p <0,01).

Lưu ý: Phải đánh giá chức năng gan trước điều trị, và không điều trị thuốc toàn thân ở trẻ em.